by antigoldgreece
Αυτοί που ξεκίνησαν τον αγώνα κατά των μεταλλείων στην Ελλάδα ήταν οι 600 κάτοικοι της Ολυμπίαδας, ενός μικρού χωριού στη βόρεια Ελλάδα. Η περιοχή ήταν ήδη ρυπασμένα λόγω της λειτουργίας ενός μεταλλείου μολύβδου-ψευδαργύρου, οπότε όταν εμφανίστηκε ένα πρόγραμμα κατασκευής εργοστασίου χρυσού σε απόσταση αναπνοής από το χωριό, οι κάτοικοι αρνήθηκαν να δεχθούν περαιτέρω επιδείνωση της ζωής τους. Μετά από 15 χρόνια της πάλης ενάντια σε δύο διαφορετικές εταιρείες εξόρυξης, πρώτα μία κρατική και στη συνέχεια η καναδική TVX Gold, ο αγώνας τους δικαιώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας το οποίο μπλόκαρε την ανάπτυξη του μεταλλείου για περιβαλλοντικούς λόγους.
Ποτέ δεν συνδιαλέχθηκαν απευθείας με τις εταιρείες εξόρυξης επειδή, κατά την άποψή τους, το πρόβλημα δεν είναι το πού ή πώς θα γίνει η εξόρυξη. Το πρόβλημα είναι “να κάνεις εξόρυξη ή όχι” και αυτό είναι ένα πολιτικό πρόβλημα και είναι αυστηρά μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και της κυβέρνησης.
Παρουσίασαν την υπόθεσή τους στην ετήσια γενική συνέλευση του 2000 της Deutsche Bank, η οποία επρόκειτο να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη του εργοστασίου χρυσού Ολυμπιάδας. Αυτή η κίνηση, η οποία έγινε σε συνεργασία με την Ένωση Κριτικών Μετόχων (Critical Shareholders) της Γερμανίας, κατέληξε σε μια σημαντική επιτυχία: ένα χρόνο αργότερα, η Τράπεζα ανακοίνωσε επίσημα τη διακοπή των διαπραγματεύσεων με την TVX.
Ως μείζων βιομηχανικός επενδυτής, η TVX επρόκειτο να επιδοτηθεί από την ΕΕ με το 35% της συνολικής επένδυσης ή 174 εκατομμύρια δολάρια για τα δύο έργα των Σκουριών και της Ολυμπιάδας. Όταν οι αντιδρώντες παρείχαν λεπτομέρειες σχετικά με τα έργα, η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν ότι “Τα έργα ήταν ασυμβίβαστα με το πνεύμα της αειφόρου ανάπτυξης που προωθεί η ΕΕ” και κατά συνέπεια δεν θα επιδοτούνταν.
Η τιμή της μετοχής της TVX Gold, που είχε εκτοξευθεί στα $14 το 1995 όταν ανακοινώθηκε η αγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας, έπεσε κατακόρυφα. Μετά από δύο συνεχόμενα reverse split (5:1 και 10:1), η τιμή της μετοχής έφτασε στα 30 σεντς το 2002 και η εταιρεία αντιμετώπιζε ήδη αγωγές για κακοδιαχείριση από τους μετόχους της.
Οι αγώνες ενάντια στα χρυσωρυχεία στην Ελλάδα εμπνέουν και στο εξωτερικό και γίνονται παράδειγμα για άλλους ανθρώπους, σε άλλα μέρη του κόσμου, όπου υπάρχουν παρόμοιοι κοινωνικοί αγώνες. Το ιστολόγιο respect Rosia Montana, κατά των σχεδίων ανάπτυξης ενός τεράστιου επιφανειακού χρυσωρυχείου στη Ρουμανία, αφιερώνει μια ανάρτηση στους αγώνες της Ολυμπιάδας και της Στρατονίκης κατά της TVX.
Learn from Greece’s experience. People vs. mining, 1995-2002
Ολυμπιάδα – ανενεργό μεταλλείο μολύβδου-ψευδαργύρου – Η TVX προτείνει μεταλλείο χρυσού.
Αποτέλεσμα: Το μεταλλείο δεν άνοιξε.
Αποτέλεσμα: Το μεταλλείο δεν άνοιξε.
Στρατονίκη – μεταλλείο (μολύβδου)-ψευδαργύρου που ανήκει στην TVX. Αποτέλεσμα: Το μεταλλείο έκλεισε.
Σάπες – έλαβε την προκαταρκτική έγκριση το 1999.
Πέραμα-έλαβε την προκαταρκτική έγκριση το 1999.
Πέραμα-έλαβε την προκαταρκτική έγκριση το 1999.
*TVX = Η μεταλλευτική εταιρεία ενάντια στην οποία αγωνίστηκαν οι κάτοικοι. Η εταιρεία κήρυξε πτώχευση το 2003.
Πώς πολέμησαν οι Έλληνες ενάντια στα μεταλλεία χρυσού μεταξύ 1995-2002, εν συντομία:
- Βίαιες διαδηλώσεις κατά τα πρώτα χρόνια
- Υπέβαλλαν αγωγές και καταγγελίες
- Προσπάθησαν να εμποδίσουν την πρόσβαση της εταιρείας στη χρηματοδότηση
Πρώτα χρόνια
Κατά τα πρώτα χρόνια, ο αγώνας ήταν συχνά βίαιος και περιλάμβανε δυναμικές διαδηλώσεις, οδοφράγματα, πυρπόληση εξοπλισμού και συγκρούσεις με τα ΜΑΤ. Στο τέλος του 1997, επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος στην Ολυμπιάδα – για πρώτη φορά μετά τη στρατιωτική χούντα της δεκαετίας του ’70. Οπλισμένοι αστυνομικοί περιπολούσαν στο χωριό και την περιοχή του μεταλλείου και οι άνθρωποι συλλαμβάνονταν αν κυκλοφορούσαν έξω από τα σπίτια τους τη νύχτα. Αυτό το είδος του αγώνα πέτυχε να αποτρέψει την εγκατάσταση των χρυσωρυχείων για αρκετά χρόνια, αλλά είχε ένα μεγάλο προσωπικό κόστος για όλους και δεν μπορούσε να συνεχιστεί για πάντα. Οι άνθρωποι είχαν παραμελήσει τις δουλειές και τις οικογένειές τους και πολλοί από αυτούς, άνδρες και γυναίκες, είχαν καταδικαστεί σε χρόνια φυλάκισης λόγω της αντίστασης τους στο μεταλλείο.Νομικές ενέργειες
Γύρω στο τέλος του 1997, ο αγώνας πήρε μια άλλη πορεία καθώς αναμίχθηκαν στον αγώνα και άθρωποι έξω από την Ολυμπιάδα. Αποφάσισαν να ακολουθήσουν τη νομική οδό, πλημμυρίζοντας τα Υπουργεία και τις δικαστικές αρχές με αγωγές και καταγγελίες και πηγαίνοντας την υπόθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας.Ποτέ δεν συνδιαλέχθηκαν απευθείας με τις εταιρείες εξόρυξης επειδή, κατά την άποψή τους, το πρόβλημα δεν είναι το πού ή πώς θα γίνει η εξόρυξη. Το πρόβλημα είναι “να κάνεις εξόρυξη ή όχι” και αυτό είναι ένα πολιτικό πρόβλημα και είναι αυστηρά μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και της κυβέρνησης.
Διεθνή: πρόσβαση μπλοκ στη χρηματοδότηση της εταιρείας
Στο διεθνές πεδίο, προσπάθησαν να εμποδίσουν την πρόσβαση της εταιρείας σε χρηματοδότηση. Ήρθαν σε επαφή με δημοσιογράφους, αναλυτές της αγοράς και τους μετόχους της TVX. Οι εκθέσεις και τα άρθρα σχετικά με την έντονη αντίδραση στο έργο από τις τοπικές κοινότητες που εμφανίστηκαν στον διεθνή τύπο, προστέθηκαν στα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που ήδη αντιμετώπιζε η TVX, λόγω επανειλημμένων καθυστερήσεων στην λήψη της τελικής άδειας.Παρουσίασαν την υπόθεσή τους στην ετήσια γενική συνέλευση του 2000 της Deutsche Bank, η οποία επρόκειτο να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη του εργοστασίου χρυσού Ολυμπιάδας. Αυτή η κίνηση, η οποία έγινε σε συνεργασία με την Ένωση Κριτικών Μετόχων (Critical Shareholders) της Γερμανίας, κατέληξε σε μια σημαντική επιτυχία: ένα χρόνο αργότερα, η Τράπεζα ανακοίνωσε επίσημα τη διακοπή των διαπραγματεύσεων με την TVX.
Ως μείζων βιομηχανικός επενδυτής, η TVX επρόκειτο να επιδοτηθεί από την ΕΕ με το 35% της συνολικής επένδυσης ή 174 εκατομμύρια δολάρια για τα δύο έργα των Σκουριών και της Ολυμπιάδας. Όταν οι αντιδρώντες παρείχαν λεπτομέρειες σχετικά με τα έργα, η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν ότι “Τα έργα ήταν ασυμβίβαστα με το πνεύμα της αειφόρου ανάπτυξης που προωθεί η ΕΕ” και κατά συνέπεια δεν θα επιδοτούνταν.
Η τιμή της μετοχής της TVX Gold, που είχε εκτοξευθεί στα $14 το 1995 όταν ανακοινώθηκε η αγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας, έπεσε κατακόρυφα. Μετά από δύο συνεχόμενα reverse split (5:1 και 10:1), η τιμή της μετοχής έφτασε στα 30 σεντς το 2002 και η εταιρεία αντιμετώπιζε ήδη αγωγές για κακοδιαχείριση από τους μετόχους της.
Το 2001, μια απόφαση-ορόσημο του Συμβουλίου της Επικρατείας ακύρωσε το έργο χρυσού της TVX στην Ολυμπιάδα, δικαιώνοντας τον μακρύ και δύσκολο αγώνα του λαού της.
Η TVX έχει απομείνει με ένα μόνο εν λειτουργία μεταλλείο που επεκτείνεται παράνομα κάτω από τον οικισμό της Στρατονίκης
Η TVX με ένα μόνο μεταλλείο σε παραγωγή, ένα υπόγειο μεταλλείο μολύβδου-ψευδαργύρου που επεκτεινόταν παράνομα κάτω από ης Στρατονίκης. Στα τέλη του 2001, η τοπική Επιθεώρηση Μεταλλείων διέταξε TVX να αναστείλει όλες τις εργασίες εξόρυξης κάτω από το χωριό, αλλά TVX αγνόησε την εντολή και συνέχισε. Οι υπόγειες εκρήξεις προκαλούσαν ρωγμές στα σπίτια και καθιζήσεις του εδάφους σε αρκετά σημεία. Η δυσαρέσκεια για το μεταλλείο πήρε εκρηκτικές διαστάσεις τον Φεβρουάριο του 2002, όταν η κυβέρνηση έδωσε στην TVX μια παράνομη άδεια λειτουργίας.Μια αστυνομική δύναμη στάλθηκε στη Στρατονίκη για να καταστείλει τις διαμαρτυρίες και να “προστατεύσει” την TVX από τους ανθρώπους που διαδήλωναν καθημερινά στην πλατεία του χωριού. Οι κάτοικοι της Στρατονίκης είναι κυρίως συνταξιούχοι μεταλλωρύχοι των οποίων τα παιδιά έφυγαν λόγω της ανεργίας. Αυτό κάνει τον αγώνα τους διπλά σημαντικό γιατί αυτοί οι ηλικιωμένοι άνθρωποι αποφάσισαν ότι έπρεπε να σώσουν τα σπίτια τους, βρέθηκαν αντιμέτωποι με την αστυνομία και στο τέλος τα κατάφεραν. Ακριβώς όπως και στην Ολυμπιάδα, οι γυναίκες της Στρατονίκης ήταν η πιο δυναμική ομάδα των κατοίκων. Οργάνωναν δημόσιες διαμαρτυρίες των πολιτών, επικοινωνούσαν με δημοσιογράφους, τύπωναν φυλλάδια.
Η Στρατονίκη ήταν κάτω από αστυνομική κατοχή κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2002. Τον Δεκέμβριο του 2002 το μεταλλείο Στρατονίκης κρίθηκε ότι ήταν παράνομο από το Συμβούλιο της Επικρατείας και η λειτουργία του σταμάτησε. Αυτό ήταν το τελειωτικό χτύπημα στην TVX Hellas, την ελληνική θυγατρική της TVX, η οποία κήρυξε πτώχευση πέντε μήνες αργότερα.Σάπες και Πέραμα
Στο τέλος του 1999, έγινε γνωστό ότι δυο ακόμα έργα χρυσού, στο Πέραμα και τις Σάπες είχαν λάβει την προκαταρκτική έγκριση. Σε συνεργασία με τοπικές ομάδες, το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων ξεκίνησε μια εκστρατεία ενημέρωσης και δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος ώστε οι ντόπιοι αγρότες να αντιληφθούν ότι τα μεταλλεία θα καταστρέψει τους πόρους διαβίωσής τους. Αυτό έγινε πολύ πιο εύκολα απ’ ότι στη Χαλκιδική, γιατί η περιοχή ποτέ δεν είχε μεταλλεία και μεταλλωρύχους. Πολύ σύντομα, η κοινή γνώμη ήταν 100% κατά της εκμετάλλευσης χρυσού και τα τοπικών και περιφερειακά συμβούλια είχαν πάρει ομόφωνες αποφάσεις κατά των έργων.(Η ιστορία μας σταματά το 2002. Συνεχίζεται…)
___________________________
Το ξένο ιστολόγιο φτάνει μέχρι το 2003 λόγω έλλειψης στοιχείων για το τι έγινε μετά. Όπως γνωρίζουμε όλοι εδώ στην Ελλάδα, ο αγώνας όχι μόνο δεν σταμάτησε αλλά συνεχίστηκε απέναντι σε μια νέα μεταλλευτική εταιρεία και σε ένα σχέδιο εκμετάλλευσης πολύ πιο τερατώδες από το προηγούμενο. Όμως και με πολύ μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και με το μεγαλύτερο κομμάτι πλέον της κοινωνίας να αντιδρά σε αυτά τα σχέδια.
Συνεχίζεται, πραγματικά…
