ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ
5.1. Περιγραφή των κοιτασματολογικών στοιχείων της περιοχής της δραστηριότητας
5.1.2. Κοίτασμα Σκουριών
To κοίτασμα των Σκουριών αναπτύσσεται εντός ενός υποαλκαλικού πορφύρη, ο οποίος διείσδυσε στο νοτιοδυτικό τμήμα του σχηματισμού του Βερτίσκου, εντός του περιβάλλοντα αμφιβολιτικού-βιοτιτικού σχιστόλιθου, κατά τη διάρκεια ενός έντονου γεωλογικού επεισοδίου στις αρχές του Ολιγόκαινου (Σχήμα 5.1.2-1).
Είναι ένα πλήρως ερευνημένο πορφυρικό κοίτασμα χαλκού, το οποίο αποτελείται από έναν χονδρόκοκκο πορφυρικό συνηίτη. Έχει μορφή σχεδόν κατακόρυφου σωλήνα, ελλειπτικού σχήματος, διαμέτρου περίπου 250 x 150 m, που συνεχίζεται σε βάθος 800 m (από την επιφάνεια με μέγιστο υψόμετρο στο +665 έως το -100 m).
Ο χρυσός αναπτύσσεται ως αυτοφυής και βρίσκεται τόσο εντός του χαλαζία και των άλλων μη χρήσιμων ορυκτών (σε μέγεθος από λίγα μικρά έως 160 μm), όσο και εντός των θειούχων ενώσεων, ειδικά εντός του βορνίτη και του χαλκοσίνη. Υπάρχει στενή γενετική σχέση μεταξύ του χαλκού και του χρυσού. Επίσης, από τις δοκιμές εμπλουτισμού προέκυψαν και μικρές ποσότητες παλλαδίου εντός του μεταλλεύματος.
Η επιφανειακή εμφάνιση του κοιτάσματος των Σκουριών προσδιορίζει, όπως είναι προφανές, μια εξόρυξη με ενοποιημένο όρυγμα σε συνδυασμό με υπόγεια εκμετάλλευση. Όπως αναφέρθηκε και στο Κεφάλαιο 4, η βέλτιστη περιβαλλοντικά μέθοδος που επιλέχθηκε για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος περιλαμβάνει ένα ενοποιημένο όρυγμα για τα πρώτα 220 μέτρα βάθους του κοιτάσματος (από το μέγιστο υψόμετρο στην επιφάνεια στο +665 έως το +440 μ.α.ε.θ) η οποία συνδυάζεται με υπόγεια εκμετάλλευση με τη μέθοδο της λιθογόμωσης για τα υπόλοιπα 540 m που βρίσκονται βαθύτερα (από το +440 έως το -100 μ.α.ε.θ). Με τον σχεδιασμό αυτό διασφαλίζεται η ελάχιστη δυνατή κατάληψη επιφάνειας καθώς επιτυγχάνεται η ελαχιστοποίηση των επιφανειακών αποθέσεων αποβλήτων εξόρυξης εμπλουτισμού στην επιφάνεια, διατηρώντας το ακόλουθο ισοζύγιο μαζών:
• Η παραγόμενη ποσότητα των αποβλήτων εξόρυξης από το ενοποιημένο όρυγμα ισοσταθμίζεται με την (α) απαιτούμενη ποσότητα για την κατασκευή των φραγμάτων των δύο εγκατάστασεων απόθεσης των αποβλήτων εμπλουτισμού και (β) την μετά την εξάντληση της χωρητικότητάς τους διαμόρφωση της τελικής προς αποκατάσταση επιφάνειάς τους
• Η παραγόμενη ποσότητα των αποβλήτων εμπλουτισμού που προέρχεται από το ενοποιημένο όρυγμα ισοσταθμίζεται με την αποθηκευτική δυναμικότητα των δύο εγκαταστάσεων απόθεσης
• Η παραγόμενη ποσότητα των αποβλήτων εμπλουτισμού από την κατεργασία του μεταλλεύματος που προέρχεται από την υπόγεια εκμετάλλευση ισοσταθμίζεται με την ποσότητα που απαιτείται για (α) τη λιθογόμωση των υπόγειων κενών της εκμετάλλευσης και (β) την επαναπλήρωση του κενού του επιφανειακού ενοποιημένου ορύγματος προς αποκατάσταση.
Όσον αφορά τον υπολογισμό των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων της μεταλλοφορίας, επιπλέον της ως άνω μεθόδου εκμετάλλευσης (συνδυασμός επιφανειακού ενοποιημένου ορύγματος και υπόγειας εκμετάλλευσης με λιθογόμωση) λήφθηκαν υπόψη και οι ακόλουθοι παράγοντες:
• Στο ενοποιημένο όρυγμα, το εξορυσσόμενο υλικό που έχει περιεκτικότητα σε Au ≥ 0,18 g/t θεωρείται μετάλλευμα και οδηγείται προς κατεργασία στο εργοστάσιο εμπλουτισμού.
• Στην υπόγεια εκμετάλλευση (λιθογόμωση), ως μετάλλευμα θεωρείται το τμήμα του κοιτάσματος με οριακή περιεκτικότητα σε Au ≥ 0,45 gr/t.
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΣΤΡΑΤΩΝΙΟΥ
5.3. Μεταλλευτικές εγκαταστάσεις Σκουριών
5.3.1. Εισαγωγή
Το κοίτασμα των Σκουριών είναι ένα πλήρως ερευνημένο κοίτασμα χαλκού – χρυσού. Αποτελείται από έναν κατακόρυφο κυλινδρικό πορφυρικό κορμό που περιβάλλεται από σχιστόλιθο, ο οποίος όμως λόγω εμποτισμού αποτελεί κοίτασμα με συνεχώς απομειούμενη ακτινικά περιεκτικότητα σε χρήσιμα μέταλλα. Όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 4, η περιβαλλοντικά βέλτιστη μέθοδος εκμετάλλευσης είναι η κατά βάση υπόγεια εκμετάλλευση με λιθογόμωση. Για την εξυπηρέτηση της εκμετάλλευσης αυτής απαιτείται διαμόρφωση εγκαταστάσεων απόθεσης μέσω φραγμάτων και εργοστάσιο εμπλουτισμού με σύγχρονη τεχνολογία παραγωγής ξηρών προιόντων και αποβλήτων. Με βασικό στόχο τη μείωση στο ελάχιστο της έκτασης γης που χρησιμοποιείται, οι δανειοθάλαμοι παραγωγής αδρανών για την κατασκευή φραγμάτων, η εγκατάσταση απόθεσης του κυρίως όγκου των αποβλήτων εμπλουτισμού και η εξόρυξη του άνω τμήματος του κυλινδρικού κοιτάσματος ενοποιούνται στον χώρο περί την επιφανειακή εμφάνιση του πορφύρη με τη μορφή επιφανειακού ορύγματος το οποίο αναπτύσσεται παράλληλα με τα έργα ανάπτυξης του υπόγειου μεταλλείου και ολοκληρώνονται ταυτόχρονα ώστε να αποτελέσει πλέον την κύρια εγκατάσταση απόθεσης των αποβλήτων της υπόγειας εκμετάλλευσης.
Στο πλαίσιο αυτό η εκμετάλλευση του κοιτάσματος περιλαμβάνει ένα ενοποιημένο επιφανειακό όρυγμα για τα πρώτα 220 μέτρα βάθους του κοιτάσματος (από το μέγιστο υψόμετρο στην επιφάνεια στο +665 έως το +440 μ.α.ε.θ) η οποία συνδυάζεται με υπόγεια εκμετάλλευση με τη μέθοδο της επαναπλήρωσης διευρυμένων ορόφων με χρήση λιθογόμωσης (SLOS, Sub Level Open Stopes) για τα υπόλοιπα 540 m που βρίσκονται βαθύτερα (από το +440 έως το -100 μ.α.ε.θ). Με τον σχεδιασμό αυτό διασφαλίζεται η ελάχιστη δυνατή κατάληψη επιφάνειας καθώς ελαχιστοποιούνται οι αποθέσεις αποβλήτων εξόρυξης και εμπλουτισμού στην επιφάνεια, μέσω διαδικασίας εσωτερικής απόθεσης στο ενοποιημένο όρυγμα και αποφεύγεται ταυτόχρονα η δημιουργία δανειοθαλάμου αδρανών.
Το εξορυσσόμενο μετάλλευμα τροφοδοτεί το εργοστάσιο εμπλουτισμού το οποίο κατασκευάζεται σε άμεση επαφή με το μεταλλείο. Στο εργοστάσιο γίνεται εμπλουτισμός του εξορυσσόμενου μεταλλεύματος προς παραγωγή δύο προιόντων, κράματος χρυσού doré με βαρυτομετρικό διαχωρισμό του περιεχόμενου ελεύθερου χρυσού και υψηλής ποιότητας συμπύκνωμα χαλκού / χρυσού με επίπλευση. Η ονομαστική δυναμικότητα του εργοστασίου κατεργασίας ανέρχεται σε 24.000 t/d, προκειμένου να υπάρχει διαθέσιμη η απαιτούμενη πρόσθετη δυναμικότητα για τις περιόδους που το τροφοδοτούμενο μετάλλευμα θα είναι χαμηλότερης περιεκτικότητας από την μέση σχεδιαζόμενη με σκοπό την παραγωγή σταθερής ποσότητας συμπυκνώματος χαλκού/χρυσού καθόλη τη διάρκεια ζωής του έργου. Το παραγόμενο συμπύκνωμα χαλκού - χρυσού οδηγείται στις νέες εγκαταστάσεις του Μαντέμ Λάκκου όπου τροφοδοτείται εν μέρει (αργότερα εν όλω) στη Μεταλλουργία Χαλκού - Χρυσού. Το υπόλοιπο συμπύκνωμα μαζί με το χρυσό κατευθύνεται στη συνέχεια στις αναβαθμισμένες λιμενικές εγκαταστάσεις Στρατωνίου για φόρτωση.
Το απόβλητο εξόρυξης που παράγεται από το ενοποιημένο όρυγμα αξιοποιείται στο σύνολό του, αποφεύγοντας την κατάληψη πρόσθετης επιφάνειας είτε για δημιουργία δανειοθαλάμου ή για δημιουργία εγκατάστασης απόθεσης αποβλήτων εξόρυξης. Συγκεκριμένα, ένα μεγάλο ποσοστό των αποβλήτων εξόρυξης χρησιμοποιείται για την κατασκευή δύο φραγμάτων, στα παρακείμενα ρέματα Καρατζά Λάκκος και Λοτσάνικο, οριοθετώντας αντίστοιχα δύο εγκαταστάσεις για την απόθεση των αποβλήτων που παράγονται από την κατεργασία του μεταλλεύματος στο εργοστάσιο εμπλουτισμού. Τα υπόλοιπα απόβλητα εξόρυξης αξιοποιούνται για την αποκατάσταση της τελικής επιφάνειας (αύξηση του πορώδους πριν την τοποθέτηση της φυτικής γης) τόσο των δύο εγκαταστάσεων απόθεσης όσο και του επιφανειακού ορύγματος (μετά την επαναπλήρωσή του με απόβλητα εμπλουτισμού).
Με βάση τα σημερινά βεβαιωμένα μεταλλευτικά αποθέματα (146 Mt) και λαμβάνοντας υπόψη το σχεδιασμό που προτείνεται (μέγιστη δυνατή παραγωγή από το ενοποιημένο επιφανειακό όρυγμα 8Μt και από την υπόγεια 4,5Μt), η διάρκεια ζωής του έργου υπολογίζεται σε τουλάχιστον 30 χρόνια συν 2 χρόνια για την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης. Συνολικά θα παραχθούν από την εκμετάλλευση του κοιτάσματος και κατεργασία του μεταλλεύματος 2,88 Mt συμπυκνώματος χαλκού – χρυσού (με 26% Cu και 27 g/t Au) και 1 Mozs χρυσού με τη μορφή κοιτάσματος doré. Η παραγωγική διαδικασία του υποέργου Σκουριών φαίνεται στο Σχήμα 5.3.1-1 που ακολουθεί.
5.3.2. Λειτουργία Μεταλλείου Σκουριών
5.3.2.1. Περίοδος Προπαρασκευής
Με την έναρξη υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, στο μεταλλείο των Σκουριών ξεκινούν σειρά έργων (προσπέλασης και ανάπτυξης του υπόγειου μεταλλείου, προπαρασκευής και ανάπτυξης του ενοποιημένου ορύγματος με παράλληλη δόμηση των φραγμάτων, κατασκευής του εργοστασίου εμπλουτισμού) με στόχο την εξ’ αρχής δημιουργία όλων των απαραίτητων υποδομών για την έναρξη της παραγωγής. Τα έργα περιλαμβάνουν:
• Στην ευρύτερη περιοχή των εγκαταστάσεων, κατασκευάζονται οι απαραίτητοι οδοί πρόσβασης, σύνδεσης και μεταφοράς για την εξυπηρέτηση των εγκαταστάσεων που θα κατασκευασθούν για την εκμετάλλευση και κατεργασία του κοιτάσματος των Σκουριών.
• Στην περιοχή του μεταλλείου:
-Στην υπόγεια εκμετάλλευση, κατασκευή κύριας κεκλιμένης στοάς πρόσβασης, φρέατος ανέλκυσης και λοιπά έργα ανάπτυξης (καμινέτο αερισμού και συνδετήρια στοά ράμπας - φρέατος).
-Στην επιφανειακή εκμετάλλευση, αρχική αποκάλυψη και κατασκευή των συναφών εγκαταστάσεων και υποδομών.
• Στην περιοχή του εργοστασίου εμπλουτισμού, προετοιμασία του χώρου και κατασκευή του εργοστασίου και των συναφών βοηθητικών εγκαταστάσεων.
• Στην περιοχή των εγκαταστάσεων απόθεσης, προετοιμασία της επιφάνειας και έναρξη κατασκευής του φράγματος του Καρατζά Λάκκου και των απαραίτητων υποδομών.
• Τέλος, κατασκευή της γραμμής μεταφοράς υψηλής τάσης για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στις εγκαταστάσεις.
Κατασκευή οδών πρόσβασης και μεταφοράς
Η κύρια οδός πρόσβασης αποτελεί τη συνδετήρια οδό του μεταλλείου και των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού των Σκουριών με το εθνικό επαρχιακό οδικό δίκτυο Παλαιοχωρίου - Μεγάλης Παναγίας. Η χάραξη συμπίπτει με την υπάρχουσα δασική, χωμάτινη οδό η οποία όμως θα αναβαθμιστεί και θα ασφαλτοστρωθεί σε όλο της το μήκος των 7,2km. Θα είναι διπλής κατεύθυνσης με συνολικό πλάτος κίνησης 7,5m (3,75m για το κάθε ρεύμα). Στα βασικά χαρακτηριστικά του δρόμου αναφέρονται ελάχιστη ακτίνα στροφής 40m, μέγιστη κλίση 10% (στο αρχικό τμήμα της οδού), ανωφέρεια της τάξης των 2,5% στα ευθεία τμήματα και μέγιστη ανωφέρεια 5% στις στροφές, κλίση πρανούς 2:1 στα ορύγματα και 2:3 στα επιχώματα, τριγωνική τάφρος πλάτους 1,40m από σκυρόδεμα για τη διαχείριση των επιφανειακών απορροών, έρεισμα από χαλίκι πλάτους 1,25m στο φρύδι του επιχώματος και τέλος προστατευτικές μπάρες κυκλοφορίας στην εξωτερική πλευρά. Στην περίοδο προπαρασκευής του έργου ο δρόμος εξυπηρετεί την μεταφορά των υλικών κατασκευής και του μηχανολογικού εξοπλισμού ενώ στην περίοδο λειτουργίας του έργου εξυπηρετεί την κίνηση επιβατικών αυτοκινήτων και φορτηγών μεταφοράς πρώτων υλών. Η ταχύτητα κίνησης στην εν λόγω οδό καθορίζεται στα 40km/h.
Το εσωτερικό οδικό δίκτυο (Σχέδια 17-4 και 20-15) καλύπτει τις ανάγκες για μετακίνηση και μεταφορά εντός των εγκαταστάσεων και κυρίως για χρήση από βαρέως τύπου φορτηγά. Το δίκτυο αυτό αποτελείται από:
• ∆ρόμο σύνδεσης του μεταλλείου με το εργοστάσιο εμπλουτισμού, συνολικού μήκους 250 m. Ο δρόμος αυτός συνδέει τα κύρια έργα προσπέλασης του ενοποιημένου επιφανειακού ορύγματος (ράμπα) και του υπόγειου μεταλλείου (φρέαρ και κεκλιμένη στοά) με τις παρακείμενες εγκαταστάσεις του εργοστασίου εμπλουτισμού, μέσω του δρόμου σύνδεσης με τους χώρους απόθεσης. Σε όλο του το μήκος είναι διπλής κατεύθυνσης, με πλάτος 25 m, διαστρωμένος με χαλίκι.
• ∆ρόμο σύνδεσης του μεταλλείου με τους χώρους απόθεσης, συνολικού μήκους 9,2 km. Ο δρόμος αυτός συνδέει τα κύρια έργα προσπέλασης του μεταλλείου με τον πόδα των δύο φραγμάτων, μέσω μιας διαδρομής που έχει βόρεια γενική κατεύθυνση και οδεύει περιμετρικά της εγκατάστασης απόθεσης στο ρ.Λοτσάνικο. Στο μεγαλύτερο τμήμα της είναι διπλής κατεύθυνσης, με πλάτος 25m. Εξαίρεση αποτελεί ένα τμήμα της οδού, μήκους 660 m, το οποίο οριοθετείται μεταξύ της Χ.Θ. 8+340 έως Χ.Θ. 9+000, όπου για λόγους ισοζυγίου χωματισμών το πλάτος του δρόμου μειώνεται στα 15m για την εξυπηρέτηση μονής κυκλοφορίας φορτηγών, με ταυτόχρονη δημιουργία δύο πλατυσμάτων μήκους 40m και ελεύθερου πλάτους 25m - στην αρχή και στο τέλος του τμήματος αυτού - για τη στάθμευση των φορτηγών και αυτόματοι φωτεινοί σηματοδότες ρύθμισης της κυκλοφορίας των φορτηγών. Τέλος, σε μήκος 420 m, λόγω της μορφολογίας του εδάφους, στη δεξιά οριογραμμή του δρόμου για την αντιστήριξή του θα απαιτηθούν και τοιχία, μέσου ύψους 1,25 έως 5,00m.
Τέλος, ο κύριος δρόμος μεταφοράς προιόντων (Σχέδια 20-12 και 20-13) είναι αυτός που συνδέει το εργοστάσιο εμπλουτισμού των Σκουριών με τις εγκαταστάσεις του Μαντέμ Λάκκου και κατ’ επέκταση τις λιμενικές εγκαταστάσεις Στρατωνίου και εξυπηρετεί την μεταφορά των προιόντων του έργου (συμπυκνώματος χαλκού - χρυσού και χρυσού dore). Ο δρόμος ξεκινάει από το εργοστάσιο εμπλουτισμού, ακολουθεί υφιστάμενη χωμάτινη οδό που ελίσσεται αρχικά νοτιοανατολικά του χώρου του μεταλλείου, ενώ στη συνέχεια περί τη Χ.Θ. 6+500 ακολουθεί ανατολική κατεύθυνση. Περί τη Χ.Θ. 15+200 εγκαταλείπει τον υφιστάμενο χωματόδρομο και ακολουθεί άλλη, επίσης υφιστάμενη χωμάτινη οδό, με βορινή κατεύθυνση. Περί τη Χ.Θ. 16+900 η χάραξη εγκαταλείπει την υφιστάμενη οδό και γεφυρώνοντας το ρέμα του Ασπρόλακκα ακολουθεί την παραποτάμια υφιστάμενη όδευση του Κοκινόλακκα με βόρεια κατεύθυνση που καταλήγει στην δημόσια οδό Στρατωνίου – Στρατονίκης, περίπου 1000 m πριν τον μεταλλευτικό δρόμο του Μαντέμ Λάκκου. Η χάραξη έχει συνολικό μήκος 23.183 μέτρα. Η υφιστάμενη οδός που ακολουθείται, έχει πλάτος που σε μερικά σημεία υπερβαίνει και τα 6,00 μέτρα, γεγονός που ελαχιστοποιεί τις απαιτήσεις για εκτεταμένες χωματουργικές εργασίες, ενώ η χάραξή της βελτιώνεται σε αρκετά σημεία τόσο οριζοντιογραφικά όσο και μηκοτομικά. Τέλος, οι υφιστάμενες εγκάρσιες κλίσεις του εδάφους είναι αρκετά ήπιες με αποτέλεσμα τα νέα πρανή ορυγμάτων και επιχωμάτων να είναι περιορισμένου εύρους. Σημαντικό πλεονέκτημα της δεδομένης χάραξης είναι η αποφυγή της επιβάρυνσης του κύριου οδικού δικτύου της περιοχής (παραλιακή οδός), αφού ο συγκεκριμένος δρόμος χρησιμοποιεί ένα πολύ μικρό τμήμα του κύριου οδικού δικτύου, αμέσως πριν τον Μαντέμ Λάκκο, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην λειτουργική απελευθέρωση της παραλιακής ζώνης Στρατωνίου-Ιερισσού. Η διατομή που επιλέχθηκε εξασφαλίζει την κυκλοφορία των εργοταξιακών οχημάτων ακόμα και αν αυτά συναντηθούν με αντίθετες κατευθύνσεις.
Αρχική προσέγγιση ενοποιημένου ορύγματος και κατασκευή συναφών εγκαταστάσεων και υποδομών
Όπως αναφέρθηκε, για τη εκμετάλλευση του κοιτάσματος των Σκουριών επιλέχθηκε ως περιβαλλοντικά βέλτιστη μέθοδος ένας συνδυασμός υπόγειας εκμετάλλευσης για το κυρίως κοίτασμα (βάθους 540m) και ενοποιημένου ορύγματος πολλαπλών χρήσεων με παράλληλη εξόρυξη του ανώτερου ορίζοντα (σε βάθος max 220 m από την επιφάνεια). Ως εκ τούτου, το όρυγμα διαμορφώνεται γεωμετρικά ως ένας ανεστραμμένος κώλουρος κώνος με μέση διάμετρο πυθμένα 190 m και μέση επιφανειακή διάμετρο 705 m που ισοδυναμεί με επιφάνεια 393.000m2.
Με την έναρξη υλοποίησης του έργου, προβλέπεται μια 24μηνη περίοδος προπαρασκευής, κατά τη διάρκεια της οποίας, θα απομακρυνθούν η βλάστηση, η φυτική γη και τα υπερκείμενα στείρα, θα κατασκευαστούν οι κατάλληλες εγκαταστάσεις και υποδομές και θα ξεκινήσει η αποκάλυψη του κοιτάσματος. Οι εργασίες κατά την περίοδο αυτή έχουν προγραμματιστεί έτσι ώστε να εξορυχτεί η ποσότητα αποβλήτων εξόρυξης που απαιτούνται για το πρώτο στάδιο κατασκευής του φράγματος της εγκατάστασης απόθεσης Καρατζά Λάκκου δεδομένου ότι το φράγμα θα πρέπει να είναι έτοιμο με την έναρξη λειτουργίας του εργοστασίου εμπλουτισμού. Συγκεκριμένα θα διεξαχθούν οι ακόλουθες εργασίες:
• Καθαρισμός από τα δέντρα και τη βλάστηση της περιοχής που περικλείεται εντός των ορίων του ενοποιημένου επιφανειακού ορύγματος (393 στρέμματα) και των συναφών εγκαταστάσεών της (πλατεία μεταλλεύματος, 300m Β∆ της ράμπας, έκτασης 5,8 στρέμματα)
• Απομάκρυνση και αποθήκευση της φυτικής γης.
• Όρυξη γεωτρήσεων περιμετρικά του μεταλλείου για ελεγχόμενη προαποστράγγιση.
•Προμήθεια και ενεργοποίηση του κινητού εξοπλισμού των επιφανειακών έργων.
• Κατασκευή μηχανουργείου και συνεργείου οχημάτων (απέναντι από την πλατεία μεταλλεύματος).
• Κατασκευή ή διαχειριστική προσέγγιση αποθήκης εκρηκτικών.
• Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού πρόθραυσης στην πλατεία του
μεταλλεύματος.
Κατασκευή του εργοστασίου εμπλουτισμού και των συναφών βοηθητικών εγκαταστάσεων
Η κατασκευή του εργοστασίου εμπλουτισμού ολοκληρώνεται εντός της προπαρασκευαστικής περιόδου των 24 μηνών έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η έναρξη της επεξεργασίας του μεταλλεύματος στο 3ο έτος από την έναρξη των εργασιών. Από το 3ο έως και το 11ο έτος, το εργοστάσιο κατεργάζεται μετάλλευμα που εξορύσσεται τόσο από το ενοποιημένο όρυγμα όσο και από τα έργα ανάπτυξης του υπόγειου μεταλλείου, ενώ από το 12ο έτος και μέχρι της εξόφλησης των αποθεμάτων (που με βάση τα σημερινά βεβαιωμένα αποθέματα χρονολογείται στο 30ο έτος αλλά υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για την επέκτασή του από την παράλληλη γεωλογική έρευνα) το εργοστάσιο κατεργάζεται το μετάλλευμα που εξορύσσεται αποκλειστικά πλέον από το υπόγειο μεταλλείο.
Το σύνολο των εγκαταστάσεων του εργοστασίου εμπλουτισμού χωροθετούνται Β του μεταλλείου, και σε σχεδόν άμεση επαφή με αυτό, σε μία έκταση 126 στρεμμάτων
Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι κατά τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων του εργοστασίου εμπλουτισμού ελήφθη πρόνοια ώστε να διατηρηθεί όσο το δυνατόν ανέπαφο το φυσικό περιβάλλον της περιοχής όπου εγκαθίστανται. Στο πλαίσιο αυτό κατεβλήθη μεγάλη προσπάθεια να διαταραχθεί το δυνατόν λιγότερο η φυσική βλάστηση και όπου είναι δυνατόν να αντικατασταθεί, στα πλαίσια πάντα, της διαμόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου των κτιρίων και σύμφωνα με την φυτοτεχνική μελέτη. Προβλέπεται έτσι φύτευση δέντρων ή/και θάμνων προς αντικατάσταση των υφισταμένων, όπου αυτό είναι δυνατόν. Η τοποθέτηση των κτιριακών όγκων γίνεται με γνώμονα την όσο το δυνατόν καλύτερη ένταξη τους στο έντονο μορφολογικό ανάγλυφο της περιοχής. Συνεχίζεται η υφιστάμενη όδευση από τις γύρω περιοχές και γίνεται προσπάθεια σωστής διευθέτησης της κυκλοφορίας των οχημάτων βαρέως τύπου από και προς το εργοστασιακό συγκρότημα.
Σχήμα 5.3.2-5. Γενική οργάνωση των εγκαταστάσεων του εργοστασίου εμπλουτισμού Σκουριών. Υπόμνημα δίνεται στον πίνακα 5.3.2-2.
Εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων
Στην περίοδο της προπαρασκευής κατασκευάζεται το πρώτο στάδιο του φράγματος της εγκατάστασης απόθεσης αποβλήτων Καρατζά Λάκκου, προκειμένου αυτό να είναι καθόλα έτοιμο για την απόθεση των αποβλήτων του εμπλουτισμού με την έναρξη της παραγωγικής διαδικασίας που προγραμματίζεται στο 3ο έτος, ενώ παράλληλα διερευνάται η πιθανότατη εμπορική διαχείριση του αποβλήτου αυτού.
Η επιφάνεια έδρασης του φράγματος θα προετοιμαστεί καταλλήλως πριν από οποιαδήποτε εργασία κατασκευής. Η προετοιμασία θα περιλαμβάνει κόψιμο δένδρων και απομάκρυνση θάμνων, αφαίρεση και αποθήκευση φυτικής γης (σε πάχος περίπου 0,5 m), χωματουργικές εργασίες για την απομάκρυνση όλων των ακατάλληλων μαλακών και χαλαρών εδαφικών υλικών του μανδύα αποσάθρωσης (σε εκτιμώμενο βάθος 2 m) και τοπική εξομάλυνση των απότομων πρανών στα αντερείσματα. Εφόσον απαιτείται, θα κατασκευαστούν και αναβαθμοί αγκύρωσης του φράγματος.
Στους χώρους απόθεσης προβλέπονται εργασίες κοπής δένδρων και απομάκρυνσης θάμνων, γενικών καθαρισμών και αφαίρεσης της φυτικής γης, η οποία αποθηκεύεται προσωρινά σε τρεις αποθεσιοθαλάμους που έχουν οριοθετηθεί στο ανώτερο υψομετρικά τμήμα της εγκατάστασης απόθεσης Λοτσάνικου, μέχρι να επαναχρησιμοποιηθεί στην αποκατάσταση των εγκατάστασεων απόθεσης. Επιπροσθέτως, απαιτείται η σφράγιση της ερευνητικής στοάς της TVX, το στόμιο της οποίας βρίσκεται εντός της εγκατάστασης απόθεσης Καρατζά Λάκκος και από την οποία αποστραγγίζεται ο υδροφορέας της περιοχής με παροχή που κυμαίνεται από 40-70m3/h.
Σημειώνεται ότι η σφράγιση της ερευνητικής στοάς θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές περίπου του 2ου έτους, καθώς το όριο της εγκατάστασης απόθεσης του πρώτου σταδίου, καλύπτει το στόμιο της στοάς στις αρχές του τρίτου τριμήνου του ίδιου έτους. Μετά τις εργασίες προετοιμασίας της επιφάνειας, και πριν την έναρξη κατασκευής του φράγματος κατασκευάζονται και τα δύο περιμετρικά κανάλια διαχείρισης των επιφανειακών απορροών και εγκαθίσταται σπαστήρας στον πόδα του φράγματος για τη θραύση των αποβλήτων εξόρυξης που μεταφέρονται από το ενοποιημένο όρυγμα για να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή του φράγματος.
5.3.2.2. Περίοδος λειτουργίας
Σχεδιασμός εκμετάλλευσης
Όπως προαναφέρθηκε, η εκμετάλλευση του κοιτάσματος των Σκουριών γίνεται συνδυαστικά. Η λειτουργική οργάνωση του μεταλλείου δίνεται στο Σχήμα 5.3.2-6 ενώ τα βασικά χαρακτηριστικά του αναλύονται στις επόμενες παραγράφους.
Ενοποιημένο Όρυγμα - Παράμετροι σχεδιασμού
Ο σχεδιασμός του ενοποιημένου ορύγματος των Σκουριών έγινε με γνώμονα την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου σε συνδυασμό με τη μέγιστη δυνατή απόληψη του κοιτάσματος. Η γεωμετρία του ορύγματος παίζει σημαντικό ρόλο στον όγκο των παραγόμενων αποβλήτων εξόρυξης και αποβλήτων εμπλουτισμού και επηρεάζει άμεσα τον προγραμματισμό της παραγωγής. Για τον καθορισμό λοιπόν των γεωμετρικών χαρακτηριστικών (βάθος, επιφάνεια πυθμένα, κλίση πρανών) του ορύγματος ελήφθησαν υπόψη οι ακόλουθες παράμετροι:
• Ισοζύγιο μαζών για την ελαχιστοποίηση της επιφανειακής απόθεσης των αποβλήτων εξόρυξης και των αποβλήτων εμπλουτισμού. Η παραγόμενη ποσότητα των αποβλήτων του ορύγματος ισοσταθμίζεται με το άθροισμα των ποσοτήτων που απαιτούνται για την κατασκευή των φραγμάτων των εγκατάστασεων απόθεσης Καρατζά Λάκκος και Λοτσάνικο και την αποκατάσταση της τελικής επιφάνειας τόσο των εγκατάστασεων απόθεσης όσο και του ιδίου του ορύγματος μετά την επαναπλήρωση με απόβλητα εμπλουτισμού (εσωτερική απόθεση), αποφεύγοντας τη δημιουργία δανειοθαλάμου αδρανών στην περιοχή. Ταυτόχρονα, η παραγόμενη ποσότητα αποβλήτων από την κατεργασία του μεταλλεύματος που εξορύσσεται από το ενοποιημένο όρυγμα ισοσταθμίζεται με τη αποθηκευτική χωρητικότητα των δύο εγκατάστασεων απόθεσης. Τέλος, η παραγόμενη ποσότητα αποβλήτων από την κατεργασία του μεταλλεύματος που εξορύσσεται από την υπόγεια εκμετάλλευση ισοσταθμίζεται με την ποσότητα που απαιτείται για την επαναπλήρωση των κενών του ενοποιημένου επιφανειακού ορύγματος και υπόγειας εκμετάλλευσης
• Οριοθέτηση πυθμένα. Η οριοθέτηση της επιφάνειας του πυθμένα του ενοποιημένου επιφανειακού ορύγματος, ανεξαρτήτως του βάθους του, καθορίστηκε έτσι ώστε να εναρμονίζεται με την ισοπεριεκτική καμπύλη της οριακής περιεκτικότητας (cut off grade) της υπόγειας εκμετάλλευσης, που έχει ορισθεί στο 0,45 g/t Au, προκειμένου να διασφαλισθεί η μέγιστη δυνατή απόληψη του κοιτάσματος (Σχήμα 5.3.2-7).
• Κλίση πρανών. Η κλίση των πρανών του επιφανειακού ορύγματος αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο για την ασφάλεια των εργασιών και είναι άμεσα εξαρτώμενη από τα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά των πετρωμάτων. Όπως φαίνεται και από το Σχήμα 5.3.2-8, ο πορφύρης είναι γενικά καλής αντοχής πέτρωμα με καλή έως πολύ καλή συμπεριφορά σε ό,τι αφορά τα πρανή. Ο σχιστόλιθος έχει χαμηλή έως εξαιρετικά χαμηλή αντοχή που δημιουργεί την ανάγκη μεγαλύτερων γωνιών κλίσης στις βαθμίδες εξόρυξης. Τέλος, η ύπαρξη νερών σε κάθετα ρήγματα και ρωγμές απαιτούν προαποστραγγιστικά μέτρα για την ομαλή λειτουργία της εκμετάλλευσης.
• Μέση διάμετρος πυθμένα 190 m και μέση επιφανειακή διάμετρος 705 m.
• Μέγιστο βάθος 220 m, καταμερισμένο σε 22 βαθμίδες 10 m η κάθε μία, με πλάτος 8 m.
• Το όρυγμα είναι σχεδόν κυκλικό το οποίο τέμνει την επιφάνεια του φυσικού αναγλύφου μεταξύ του απόλυτου υψομέτρου +595 (στα ανατολικά) και +665 (στα νοτιοδυτικά).
• Η συνολική κλίση του πρανούς κυμαίνεται από 39ο έως 43ο. • Η επιφάνεια που καταλαμβάνει ανέρχεται στα 393.000 m2 στην επιφάνεια και 28.600 m2 στον πυθμένα.
• Τέλος, η κύρια ράμπα μεταφοράς είναι διπλής κατεύθυνσης, μήκους περίπου 2.520 m και μέσης κλίσης 6,8 %.
Μέθοδος εξόρυξης
Η διαμόρφωση επιφανειακών ορυγμάτων είναι ένα μεγάλης κλίμακας έργο, το οποίο επιτρέπει τη χρήση μεγάλων μηχανημάτων μαζικής παραγωγής. Παρέχει σχετική ευελιξία, υψηλούς ρυθμούς παραγωγής, απλή ανάπτυξη, μικρές απαιτήσεις σε εκσκαφές για την εγκατάσταση του μηχανολογικού εξοπλισμού και καλή απόληψη του μεταλλεύματος. Επίσης προσφέρει ασφαλέστερες και καλύτερης ποιότητας εργασιακές συνθήκες, απαιτεί επάνδρωση με όχι ιδιαίτερα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτεί λιγότερο χρόνο προετοιμασίας πριν ξεκινήσει η παραγωγή.
Κύριες εξορυκτικές εργασίες
Ο κύκλος της εξορυκτικής εργασίας περιλαμβάνει εκσκαφή, φόρτωση και μεταφορά. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις ενδέχεται να απαιτούνται και μέτρα υποστήριξης. Συγκεκριμένα:
Εκσκαφή: Το προς εκσκαφή υλικό κατατάσσεται σε τρεις κατηγορίες, το μηχανικά αποσπώμενο, το υλικό που μπορεί να εξαχθεί με ελαφρά ανατίναξη και το υλικό που μπορεί να εξαχθεί με ισχυρή ανατίναξη. Επιπρόσθετα, οι γεωτεχνικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι κάτω από το επίπεδο +590 δεν αναμένεται υλικό μηχανικά αποσπώμενο, ο πορφύρης δεν θεωρείται μηχανικά αποσπώμενος και τέλος όλο το προς εξόρυξη υλικό κάτω του +450 απαιτεί ισχυρή ανατίναξη. Το είδος και το ποσοστό των τριών κατηγοριών πετρωμάτων που υπεισέρχονται σε κάθε βαθμίδα του επιφανειακού ορύγματος δίνεται στον Πίνακα 5.3.2-4.
∆ιάτρηση - γόμωση - πυροδότηση: Οι βασικές παράμετροι διάτρησης, γόμωσης και πυροδότησης περιλαμβάνουν τη διάμετρο του διατρήματος, το φορτίο της ανατίναξης, την απόσταση των διατρημάτων, την υποδιάτρηση, την επιγόμωση και τη γόμωση (Σχήμα 5.3.2- 12).
Η ανατίναξη πραγματοποιείται με κάθετα διατρήματα σε κάνναβο 5.1m x 5.9m για την ελαφρά και 4.5 m x 5.2 m για την ισχυρή. Οι εκρηκτικές ύλες που χρησιμοποιούνται είναι ANFO ή/και εκρηκτικό γαλάκτωμα. Οι παράμετροι της ανατίναξης δίνονται στον Πίνακα 5.3.2-5.
Η ποσότητα και το ποσοστό του υλικού, αποβλήτου εξόρυξης και μεταλλεύματος, που θα εξορυχθεί είτε μηχανικά είτε με χρήση εκρηκτικών δίνεται στο Σχήμα 5.3.2-13 και στον Πίνακα 5.3.2-6.
Φόρτωση - Μεταφορά: Το μετάλλευμα μετά την ανατίναξη θα φορτώνεται με εκσκαφείς τύπου 5230 ΜΕ (με κουβά 16 m3) σε φορτηγά βαρέως τύπου 785C (136t) και θα μεταφέρεται στη μονάδα πρόθραυσης και ακολούθως στη μονάδα εμπλουτισμού προς επεξεργασία. Το απόβλητο εξόρυξης θα μεταφέρεται στην περιοχή των εγκατάστασεων απόθεσης για να αξιοποιηθούν στην κατασκευή των φραγμάτων.
Εργασίες υποστήριξης: Σύμφωνα με τις στατικές αναλύσεις, για το όρυγμα αυτό είναι πιθανό να χρειαστούν τοπικά μέτρα υποστήριξης. Αυτά δύναται να περιλαμβάνουν τσιμενταρισμένα καλώδια αγκύρωσης, εκτοξευόμενο σκυρόδεμα και πλέγματα για τη σταθεροποίηση ασταθών όγκων.
